Woordenboek Nederlands-Nederlands

Grundlagen

Für die lautliche Umschrift wird die sononische Notation verwendet. Sie gibt schalldistinktive Merkmale wieder und weicht teilweise erheblich vom IPA ab.

Vocalen

• Im Vergleich zum IPA werden die Zeichen ʌ, ᴀ, ɵ, ʉ, ɨ, ɤ anders verwendet, ɑ, ɒ, ɜ, ɞ, ɐ anders interpretiert.
• Alle nicht hier aufgelisteten Zeichen des IPA sind ohne Relevanz und entfallen.

Klarvokale

klar	hinten	stumpf	hoch	[a]	► belTaal Belarussisch: так [tak] 🔈	► deuTaal Duits: lahm [laːm]
			breit	[ʌ]	► engTaal Engels: cat [kʌt]	► finTaal Fins: leipä [ˈlɛɪ.pʌ]
		spitz	hoch	[o]	► deuTaal Duits: Hof [hoːf]	► norTaal Noors: språk [sproːk]
			breit	[u]	► deuTaal Duits: Mut [muːt]	► engTaal Engels: boot [buːt]
	vorn	stumpf	hoch	[e]	► deuTaal Duits: Beet [beːt]	► slvTaal Sloveens: jezik [ˈjeː.zik]
			breit	[i]	► catTaal Catalaans: figa [ˈfiː.ga]	► deuTaal Duits: Lied [liːt]
		spitz	hoch	[ø]	► deuTaal Duits: Öse [ˈʔøː.zə]	► sweTaal Zweeds: lördag [ˈløːr.dɑːɡ]
			breit	[y]	► deuTaal Duits: süß [zyːs]	► turTaal Turks: gün [gyn]

Blassvokale

blass	hinten	stumpf	hoch	[ᴀ]	► deuTaal Duits: Ast [ʔᴀst]	► engTaal Engels: bye [bᴀɪ]
			breit	[ə]	► deuTaal Duits: Käse [ˈkeː.zə] 🔈	► sqiTaal Albanees: zë [zə]
		spitz	hoch	[ɔ]	► deuTaal Duits: ob [ʔɔp]	► estTaal Estisch: kroom [krɔːm]
			breit	[ʊ]	► deuTaal Duits: Butter [ˈbʊ.tɐ] 🔈	► ltzTaal Luxemburgs: Sprooch [ʃpɣʊːx]
	vorn	stumpf	hoch	[ɛ]	► deuTaal Duits: nett [nɛt]	► srpTaal Servisch: хлеб [xɫɛb] 🔈
			breit	[ɪ]	► cesTaal Tsjechisch: již [jɪʒ]	► deuTaal Duits: mit [mɪt] 🔈
		spitz	hoch	[ɵ]	► deuTaal Duits: östlich [ˈʔɵst.lɪc]	► norTaal Noors: pølse [ˈpɵl.sɛ]
			breit	[ʏ]	► deuTaal Duits: Hütte [ˈhʏ.tə]	► islTaal IJslands: ostur [ˈʔɔs.tʏr] 🔈

Dunkelvokale

dunkel	hinten	stumpf	hoch	[ɑ]	► deuTaal Duits: Harn [hɑϛn]	► engTaal Engels: barn [bɑːn]
			breit	[ɐ]	► danTaal Deens: være [vɛːɐ] 🔈	► deuTaal Duits: Tier [tiːɐ]
		spitz	hoch	[ɒ]	► deuTaal Duits: Born [bɒϛn]	► engTaal Engels: saw [sɒː]
			breit	[ʉ]	► danTaal Deens: slurk [slʉϛk]	► deuTaal Duits: Durst [dʉϛst] 🔈
	vorn	stumpf	hoch	[ɜ]	► deuTaal Duits: Bern [bɜϛn]	► engTaal Engels: butter [ˈba.tɜ]
			breit	[ɨ]	► deuTaal Duits: Wirt [vɨϛt]	► engTaal Engels: smirk [smɨːk]
		spitz	hoch	[ɞ]	► deuTaal Duits: Örtchen [ˈʔɞϛt.cn̩]	► engTaal Engels: learn [lɞːn]
			breit	[ɤ]	► danTaal Deens: tyrk [tɤϛk]	► deuTaal Duits: türmen [ˈtɤϛ.mn̩]

Nasalvokale

nasal	hinten	stumpf	[ᴀ̃]	► fraTaal Frans: ansette [ʔᴀ̃ˈsɛt]	► hinTaal Hindi: चाँद cā̃d [tʃᴀ̃ːd]
		spitz	[ɔ̃]	► fraTaal Frans: annonce [ʔaˈnɔ̃ːs]	► polTaal Pools: nocą [ˈnɔ.tsɔ̃]
	vorn	stumpf	[ɛ̃]	► fraTaal Frans: insanité [ˌʔɛ̃saniˈteː]	► polTaal Pools: mężatka [mɛ̃ˈʐat.ka]
		spitz	[ɵ̃]	► fraTaal Frans: lundi [lɵ̃ˈdi]

Diphtonge

diphtong	gleichmäßig	a-basiert	[ᴀʊ]	► deuTaal Duits: Pauke [ˈpᴀʊ.kə]	► estTaal Estisch: laupäev [ˈlᴀʊ.pʌ.ɛv]
			[ᴀɪ]	► deuTaal Duits: Mai [mᴀɪ]	► finTaal Fins: aika [ˈʔᴀɪ.ka]
		ʌ-basiert	[əʊ]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Großbritannien: home [həʊm]
			[əɪ]	► estTaal Estisch: päike [ˈpəɪ.kɛ]
		o-basiert	[ɔʊ]	► engTaal Engels USAGebruiksgebied: Regio Amerika: home [hɔʊm]	► zhoTaal Chinees: 豆 dòu [dɔʊ˥˩]
			[ɔɪ]	► deuTaal Duits: Heu [hɔɪ]	► mkdTaal Macedonisch: војна [ˈvɔɪ.na]
		u-basiert	[ʊɪ]	► deuTaal Duits: pfui [pfʊɪ]	► porTaal Portugees: muito [ˈmʊɪ.tɔ]
		e-basiert	[ɛʊ]	► mltTaal Maltees: mewt [mɛʊt]	► spaTaal Spaans: Europa [ʔɛʊˈrɔ.pa]
			[ɛɪ]	► deuTaal Duits: hey [hɛɪ]	► sweTaal Zweeds: nej [nɛɪ] 🔈
		i-basiert	[ɪʊ]	► catTaal Catalaans: niu [nɪʊ]	► finTaal Fins: viulu [ˈvɪʊ.lu]
		ø-basiert	[ɵɪ]	► nldTaal Nederlands: neus [nɵɪs]	► sweTaal Zweeds: färöiska [ˈfɛː.rɵɪs.ka]
		y-basiert	[ʏɪ]	► rusTaal Russisch: мы [mʏɪ]	► belTaal Belarussisch: бык [bʏɪk]
	frontlastig	a-basiert	[aːə]	► deuTaal Duits: Rahe [ɣaːə]
			[aːɐ]	► deuTaal Duits: Rigaer [ˈɣiː.gaːɐ]
		o-basiert	[oːə]	► deuTaal Duits: Lohe [loːə]
			[oːɐ]	► deuTaal Duits: Ohr [ʔoːɐ]
		u-basiert	[uːə]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Großbritannien: tour [tuːə]	► gleTaal Iers: suas [suːəs]
			[uːɔ]	► litTaal Litouws: asmuo [ʔᴀsˈmuːɔ]
			[uːɐ]	► deuTaal Duits: Uhr [ʔuːɐ]
		e-basiert	[eːə]	► deuTaal Duits: Ehe [ʔeːə]
			[eːɐ]	► deuTaal Duits: er [ʔeːɐ]
			[ɛːə]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Großbritannien: air [ʔɛːə]
			[ɛːɐ]	► ltzTaal Luxemburgs: Här [hɛːɐ]
		i-basiert	[iːə]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Großbritannien: near [niːə]	► gleTaal Iers: bliain [bʲlʲiːəɲ]
			[iːɐ]	► deuTaal Duits: ihr [ʔiːɐ]
		ø-basiert	[øːə]	► deuTaal Duits: Höhe [høːə]
			[øːɐ]	► deuTaal Duits: Öhr [ʔøːɐ]
		y-basiert	[yːə]	► deuTaal Duits: Mühe [myːə]
			[yːɐ]	► deuTaal Duits: Porphyr [ˈpɒϛ.fyːɐ]

Konsonanten

• Im Vergleich zum IPA werden die Zeichen c, r, ɣ, ʀ, ʁ, ɽ, ɻ anders verwendet, j, ɼ anders interpretiert.
• Alle nicht hier aufgelisteten Zeichen des IPA sind ohne Relevanz und entfallen.
• Im Gegensatz zur IPA-Praxis wird ʔ vor Vokalen auch im Wortanlaut grundsätzlich immer angegeben, wenn es dem Sprachstandard entspricht.

Nasale

nasal	bilabial	[m]	► deuTaal Duits: Meer [meːɐ]	► hrvTaal Kroatisch: maslac [ˈmaːs.ɫats] 🔈
	alveolar	[n]	► deuTaal Duits: Nase [ˈnaː.zə]	► litTaal Litouws: namas [ˈna.məs]
	retroflex	[ɳ]	► hinTaal Hindi: ठंडा ṭhaṇḍā [ˈʈʰəɳ.ɖɑː]	► nepTaal Nepalees: अण्डा aṇḍā [ˈʔaɳ.ɖɑ]
	velar	[ŋ]	► deuTaal Duits: Gang [gᴀŋ]	► vieTaal Vietnamees: ngàn [ŋaːn˨˩]

Plosive

plosiv	bilabial	fortis	[p]	► deuTaal Duits: Park [pɑːk]	► porTaal Portugees: pão [paʊŋ] 🔈
		lenis	[b]	► danTaal Deens: brød [bɣɵð]	► deuTaal Duits: Buch [buːx] 🔈
	alveolar	fortis	[t]	► deuTaal Duits: Tisch [tɪʃ]	► ellTaal Grieks: τυρί [tiˈriː]
		lenis	[d]	► deuTaal Duits: Dose [ˈdoː.zə]	► engTaal Engels: disk [dɪsk]
	retroflex	fortis	[ʈ]	► hinTaal Hindi: टमाटर ṭamāṭar [ʈəˈmaː.ʈər]	► nepTaal Nepalees: टोली ṭolī [ˈʈoː.liː]
		lenis	[ɖ]	► somTaal Somalisch: dhul [ɖul]	► urdTaal Urdu: ڈَنْڈا ḍanḍā [ɖənˈɖa]
	velar	fortis	[k]	► deuTaal Duits: kalt [kᴀlt]	► turTaal Turks: kasım [kaˈsəm]
		lenis	[g]	► deuTaal Duits: Gold [gɔlt]	► mkdTaal Macedonisch: град [grat]
	uvular	fortis	[q]	► araTaal Arabisch: قَلَم qalam [ˈqa.lam] 🔈	► tgkTaal Tadzjieks: қошуқ [ˈqɔ.ʃuk]
		lenis	[ȝ]	► pesTaal Perzisch: غار ġār [ȝɒːr]
	glottal	fortis	[ʔ]	► deuTaal Duits: Esche [ˈʔɛ.ʃə]	► itaTaal Italiaans: uno [ˈʔuː.nɔ] 🔈

Frikative

frikativ	labiodental	fortis	[f]	► bosTaal Bosnisch: flaša [ˈfɫa.ʃa]	► deuTaal Duits: Fuß [fuːs]
		lenis	[v]	► deuTaal Duits: Wald [vᴀlt]	► norTaal Noors: vegg [vɛg]
	dental	fortis	[þ]	► islTaal IJslands: þú [þuː]	► spaTaal Spaans: ciudad [þjuˈðað]
		lenis	[ð]	► spaTaal Spaans: dedo [ˈdɛ.ðɔ]	► sqiTaal Albanees: dhomë [ðɔm]
	alveolar	fortis	[s]	► deuTaal Duits: Smaragd [smᴀˈɣᴀkt]	► litTaal Litouws: sausis [ˈsaʊ.sɪs]
		lenis	[z]	► deuTaal Duits: See [zeː]	► lavTaal Lets: zivs [zivs] 🔈
	postalveolar	fortis	[ʃ]	► deuTaal Duits: Schiff [ʃɪf]	► srpTaal Servisch: шест [ʃɛːst]
		lenis	[ʒ]	► bosTaal Bosnisch: žena [ˈʒɛː.na]	► deuTaal Duits: Journal [ʒʉϛˈnaːl]
	retroflex	fortis	[ʂ]	► urdTaal Urdu: کشٹ kaṣṭ [kəʂʈ]	► zhoTaal Chinees: 山 shān [ʂan˥]
		lenis	[ʐ]	► pusTaal Pasjtoe: ږمنځ ǵmënźl [ʐməŋdz]	► zhoTaal Chinees: 人 rén [ʐɛn˧˥]
	palatal	fortis	[c]	► deuTaal Duits: Chemie [cɛˈmiː]	► islTaal IJslands: hjól [cɔʊl]
		lenis	[j]	► deuTaal Duits: ja [jaː] 🔈	► ltzTaal Luxemburgs: jonk [jɔŋk]
	velar	fortis	[x]	► deuTaal Duits: Bach [bᴀx]	► ukrTaal Oekraïens: хустка [ˈxust.ka]
		lenis	[ɣ]	► deuTaal Duits: rot [ɣoːt] 🔈	► hebTaal Hebreeuws: רֹאשׁ roʾš [ɣɔʃ]
	uvular	fortis	[ꜧ]	► araTaal Arabisch: حَالْ ḥāl [ꜧaːl]	► somTaal Somalisch: xood [ꜧoːd]
		lenis	[ϛ]	► araTaal Arabisch: عَقْرَبْ ʿaqrab [ˈϛaq.rab]	► deuTaal Duits: Hort [hɒϛt]
	glottal	fortis	[h]	► deuTaal Duits: Hut [huːt]	► katTaal Georgisch: ჰავა hava [ˈha.va]

Approximanten

approximant	bilabial	[w]	► engTaal Engels: war [wɒː]	► swaTaal Swahili: mwanafunzi [mwa.naˌfun.zi]
	alveolar	[ɹ]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Großbritannien: red [ɹɛd]	► myaTaal Birmaans: တိရစ္ဆာန် təreiʻsan [ˈtə.ɹɛɪʔ.sʰan]
	retroflex	[ɽ]	► engTaal Engels USAGebruiksgebied: Regio Amerika: red [ɽɛd]

Laterale

lateral	alveolar	[l]	► deuTaal Duits: List [lɪst]	► nldTaal Nederlands: lief [lif]
	postalveolar	[ɫ]	► bulTaal Bulgaars: лоза [ˈɫɔ.za]	► engTaal Engels: well [wɛɫ]
	retroflex	[ɭ]	► korTaal Koreaans: 솔 sol [soɭ]

Perkussive

perkussiv	alveolar	pulsativ	[r]	► bulTaal Bulgaars: резе [ˈrɛ.zɛ]	► ronTaal Roemeens: rest [rɛst]
	postalveolar	pulsativ	[ɼ]	► cesTaal Tsjechisch: řeka [ˈɼɛ.ka]
		vibrant	[ʀ]	► slkTaal Slowaaks: prst [pʀ̩st]	► spaTaal Spaans: rata [ˈʀa.ta]
	retroflex	pulsativ	[ɻ]	► benTaal Bengaals: গাড়ি gaṛi [ˈɡa.ɻi]	► hinTaal Hindi: बड़ा baṛā [bəˈɻa]
	velar	vibrant	[ʁ]	► hyeTaal Armeens: տղա tġa [dəˈʁɑ]	► swaTaal Swahili: ghali [ˈʁaː.li]

Zusatzzeichen

Modifikatoren

diakritisch	stimmlos	[ ̥ ][ ̊ ]	► deuTaal Duits (synofon): Brache [ˈb̥ɣaː.xə]
	stimmhaft	[ ̬ ][ ̌ ]	► deuTaal Duits (synofon): Brache [ˈb̬ɣaː.xə]
	nasaliert	[˜]	► fraTaal Frans: arranger [ʔaˈɣᴀ̃ˈʒe]	► polTaal Pools: sprężarka [sprɛ̃ˈʐar.ka]
postpositiv	lang	[ː]	► catTaal Catalaans: jove [ˈʒoː.bə]	► itaTaal Italiaans: pane [ˈpaː.nɛ]
	aspiriert	[ʰ]	► deuTaal Duits: kahl [kʰaːl]	► hinTaal Hindi: थका thakā [ˈtʰa.kaː]
	palatalisiert	[ʲ]	► gleTaal Iers: géag [gʲeːg]	► rusTaal Russisch: мясо [ˈmʲa.sa]
	uvularisiert	[ˁ]	► araTaal Arabisch: طَالِبْ ṭālib [ˈtˤaː.lib]

Separatoren

Träger	silbisch	[ ̍ ][ ̩ ]	► deuTaal Duits: reden [ˈɣeː.dn̩]	► slvTaal Sloveens: vrh [vʀ̩x]
Silbe	unbetont	[.]	► deuTaal Duits: koordinieren [koː.ɔϛ.diːˈniː.ɣn̩]	► ronTaal Roemeens: persoană [pɛr.sɔˈaː.nə]
	hauptbetont	[ˈ]	► deuTaal Duits: Sonne [ˈzɔ.nə]	► ellTaal Grieks: τεχνικός [tɛx.niˈkɔs]
	nebenbetont	[ˌ]	► estTaal Estisch: vanaisa [ˈva.naˌi.sa]	► finTaal Fins: sukunimi [ˈsu.kuˌni.mi]
Wort	getrennt	[ ]	► engTaal Engels USAGebruiksgebied: Regio Amerika: not at all [nad ʔɛd ʔɒːl]	► spaTaal Spaans: la mano [la ˈma.nɔ]
	silbisch	[_]	► engTaal Engels GBRGebruiksgebied: Regio Amerika: not at all [nɔt_ɛˈt‿ɒːl]	► araTaal Arabisch: ٱَلْبَيْتْ ʹal-bait [ʔᴀl_ˈbᴀɪt]
	innersilbisch	[‿]

Tonale

tonal	sehr hoch	[˥]	► vieTaal Vietnamees: chính [tʲɨn˦˥]	► zhoTaal Chinees: 妈 mā [maː˥]
	hoch	[˦]	► vieTaal Vietnamees: kẽm [kɛm˦ʔ˥]	► zhoTaal Chinees: 北 běi [bɛɪ˨˩˦]
	mittel	[˧]	► vieTaal Vietnamees: ba [baː˧]	► zhoTaal Chinees: 娘 niáng [njaŋ˧˥]
	tief	[˨]	► vieTaal Vietnamees: gạch [ɣajk˧˨ʔ]	► zhoTaal Chinees: 主 zhǔ [ʒuː˨˩˦]
	sehr tief	[˩]	► vieTaal Vietnamees: tàu [taw˨˩]	► zhoTaal Chinees: 万 mò [mɔː˥˩]